شنبه ۴ اسفند ۱۳۸۶ - ۱۰:۴۱
۰ نفر

ترجمه مانا لقمانی: دکتر شرمن، استاد زیست‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا از 12 بیماری‌سرنوشت‌ساز تاریخ می‌گوید.

بسیار پیش می‌آید که تاریخ را به خاطر مباحث بسیار گسترده مربوط به آن همچون جنگ‌های خشونت آمیز چه در میان افکار عمومی و چه در میان جوامع سرزنش می‌کنند.

شخصیت‌های اصلی داستان‌های تاریخی بعضاً تعدادی از شخصیت‌های برجسته، پادشاهان مستبد و زورگویانی هستند که رفتارهای آنها توانسته است روند توسعه جوامع گوناگون را از جهتی به جهت دیگر دگرگون سازد. در عین حال، برخی شخصیت‌های با نفوذ، کریه و بی‌رحم و میکروسکوپی هستند.

 ایروین شرمن، استاد بازنشسته رشته زیست شناسی دانشگاه«کالیفرنیا ریورساید»در تازه‌ترین کتاب خود با عنوان«12بیماری که دنیای ما را دگرگون کرد» شرح داده که چگونه باکتری‌ها، انگل‌ها و ویروس‌ها در شهرها حرکت کرده و ساکنان آنها را به نابودی می‌کشانند، رهبران بزرگ و اندیشمندان جوامع را از بین برده و به‌دنبال آن، بهداشت عمومی، وضعیت اقتصادی و شرایط سیاسی را به خطر انداخته و تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهند. نشریه U. S. NEWS با پروفسور ایروین شرمن درباره اینکه چگونه این 12بیماری تاریخ را تحت‌تأثیر خود قرار داده اند، گفت‌وگوی مفصلی انجام داده است.

خلاصه‌ای از این گفت‌وگو را در قالب مرور این بیماری‌ها که پروفسور شرمن درباره آنها نوشته، می‌خوانید.

طاعون

قرنطینه شدن شاید به صورت بالقوه راهی باشد برای محدودکردن بیماری تا از ابتلای سایر مردم جلوگیری کند. این روش به وسیله اروپاییان درباره غده خیارکی مورد استفاده قرار گرفته است. شرمن می‌نویسد: «وحشت و بی‌خبری، دلواپسی، قضاوت‌های عجولانه، انزوا و در هراس افتادن بیماران و جامعه همه و همه ناشی از نبود آگاهی کافی درباره طبیعت این گونه بیماری هاست.»

مالاریا

یکی از مرگ آور‌ترین بیماری‌ها در طول تاریخ که در سال سبب ابتلای بیش از 300میلیون و مرگ حدود 3 میلیون نفر می‌شود، مالاریاست. این بیماری اهمیت کنترل ناقلان بیماری‌ها از جمله حیوانات یا حشرات را نشان می‌دهد.

 به باور شرمن، شاید یکی از عواملی که اروپاییان را در نواحی تحت استعمارشان در قاره آفریقا به این بیماری مبتلا می‌کرد، این بود که آنان از نوعی نوشابه محتوی کنین و آبلیمو داروی ضد باکتری که از پوست درخت گنه‌گنه فراهم می‌شد، استفاده می‌کردند.

آنفلوانزا

از میان بیماری‌های گوناگون، کمتر بیماری را مانند آنفلوانزا می‌توان یافت که بر آمار مرگ و میر در دنیای مدرن تأثیر قابل توجهی داشته‌اند و تهدید بزرگی در راستای صدمه زدن به زندگی و تندرستی سربازان و بر هم زدن شبکه‌های بهداشتی ارتش بوده‌اند.

 برخی به ویلسون رئیس‌جمهور وقت، توصیه کردند که مذاکرات وی در هنگام پیمان ورسای تحت‌تأثیر شیوع این بیماری در آن زمان بوده است.

هموفیلی و نقص ذاتی در سوخت‌وساز

بر اساس گفته‌های شرمن، اختلالات ارثی در خون مانند بیماری هموفیلی و نقص ذاتی در سوخت و ساز بدن، تأثیرات بسیار جدی بر حکام اروپایی داشته است. به‌طوری که فرانسیسکو فرانکو، دیکتاتور بزرگ اسپانیا دچار چنین مشکلی بود و نمونه دیگر این افراد رومانوف در روسیه است که بسیاری از مشکلات وی ناشی از وجود هموفیلی در خانواده‌اش بود.

سیفلیس 

این بیماری زمانی توسط فلزات سنگینی مانند جیوه که اثرات ناراحت‌کننده آن را از بین برده بود، درمان می‌شد؛ اما بعدها با کشف عوامل دیگر، درمان آن شکل دیگری یافت. انتقال سریع این بیماری از طریق روابط جنسی، فردی به نام پال ارلیچ را برانگیخت تا با تولید دارویی که خود به آن گلوله جادویی می‌گفت، بیماران را نجات دهد و اگر دقت کرده باشید، تاریخچه بسیاری از داروها می‌تواند به کار ارلیچ منتهی شود 

تب زرد

به گفته شرمن، در برخی کشورها امکان غلبه کردن بر این بیماری فراهم شده است؛ اما پشه ناقل این بیماری نابود نشده و شاید هرگز هم نابود نشود. این بیماری پیش از گسترش جنگ دوم جهانی در توسعه مناطق جنوبی ایالات متحده بر ساخت کانال پاناما بسیار مؤثر بود.

ضمن اینکه، تنبلی ذاتی که میان اهالی جنوب وجود دارد در مقایسه با انرژی که برای اهالی شمال سبب بشاش بودن آنها شده، نوعاً معرف ویژگی‌های ناشی از مرض یا نبود آن است. از آنجا که پشه‌ها در زمستان به نسبت سایر فصول مقاومت کمتری دارند، بنابراین در نواحی شمالی بیماری تب زرد، نمی‌تواند وجود داشته باشد. 

سل 

این بیماری زمانی توسط فلزات سنگینی مانند جیوه که اثرات ناراحت‌کننده آن را از بین برده بود، درمان می‌شد؛ اما بعدها با کشف عوامل دیگر، درمان آن شکل دیگری یافت. انتقال سریع این بیماری از طریق روابط جنسی، فردی به نام پال ارلیچ را برانگیخت تا با تولید دارویی که خود به آن گلوله جادویی می‌گفت، بیماران را نجات دهد و اگر دقت کرده باشید، تاریخچه بسیاری از داروها می‌تواند به کار ارلیچ منتهی شود.

شپش سیب زمینی 

گاهی بیماری‌ها نه تنها بر نحوه زندگی بشر تأثیر می‌گذارد بلکه بر آنچه می‌خوریم نیز مؤثر است. از جمله شپش سیب زمینی تأثیر شدیدی بر این امر داشت؛ چرا که مقدار قابل توجهی از آذوقه مردم ایرلند را در نیمه سال 1800 میلادی نابود کرد. سایر بیماری‌های ناشی از گیاهان، می‌توانند به‌طور یکسان نتیجه و اثر بسیار زیاد داشته باشند.

 بسیاری از کارشناسان کشاورزی بر کاشتن دقیق محصولات نظارت دارند و می‌دانند که یک بیماری به تنهایی می‌تواند تهدید بزرگی برای بشر و تاریخ باشد. قحطی در ایرلند، تولید مثل و هجوم مهاجران ایرلندی به شهرهای ایالات متحده را تحت‌تأثیر قرار داد؛تازه واردانی که با هدف حمایت از دمکراسی خود را از بند آداب و رسوم رها کرده و برای گسترش تأثیر اتحادیه‌ها و اعمال نفوذ بر شخصیت‌های ملی در این اتحادیه‌ها تلاش می‌کردند. 

وبای آسیایی

گسترش این بیماری به صورت جزئی و کلی، به‌وسیله شبکه‌های فاضلاب آلوده و نبود آب بهداشتی بسیاری از نقاط جهان را تهدید می‌کند؛ اما بهبود و مراعات اصول بهداشتی توانسته است سبب کاهش چشمگیر این بیماری در برخی جوامع شود.

در قرن نوزدهم همه گیری این بیماری، یک فیزیکدان انگلیسی به نام جان اسنو را بر آن داشت تا دریابد که چگونه بیماری به هر صورت در آب وجود دارد و نیز گونه‌ای باکتری راست و میله‌ای شکل را شناسایی کرد که ممکن بود تا سال‌ها بعد ناشناخته باقی بماند 

اچ‌آی وی/ایدز 

شرمن بر این باور است که هرگز نمی‌توان درباره بیماری‌های عفونی بدون بحث درباره ایدز گفت‌وگو کرد. همچنان که درمان‌های دارویی امروزی اگر انجامشان امکان پذیر باشد، در کاهش مرگ و میر ناشی از ایدز مؤثرند و این بیماری را می‌توان به وسیله آنچه وی آن را مداخله جدی در کنترل رفتارهای پرخطر می‌نامد، کنترل و حتی پیشگیری کرد.

وی در این باره می‌گوید: «این بیماری علاوه بر اینکه بسیار مدرن بوده،هنوز ارتباطاتی با بیماری‌هایی که در گذشته وجود داشته‌اند و جوامع را به نحوی به صورت همه گیر گرفتار کرده اند، دارد. » 

آبله 

این بیماری واگیردار امروز به کمک واکسیناسیون ریشه کن شده است و شاید علم طب و واکسیناسیون دقیق‌ترین دستاورد از بین بردن تأثیرات بیماری آبله بود. اساساً مطالعات در زمینه مصونیت و واکسن‌ها از مطالعات درباره آبله آغاز می‌شوند که امیدهایی در مورد ریشه کن کردن سایر بیماری‌های مشابه پیش روی ما قرار می‌دهد.

کد خبر 45002

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار پزشکی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز